Ռուսաստանը վերջին օրերին իսկական դիվանագիտական դեսանտ է իջեցրել Բաքվում: Ադրբեջան է այցելում սերգեյ Լավրովը, Բաքու է այցելում ՌԴ Պետդումայի խոսնակ սերգեյ Նարիշկինը, օրերս Բաքու կայցելի ՌԴ փոխվարչապետ Դմիտրի Ռոգոզինը, որը համակարգում է ռազմարդյունաբերության ոլորտը: Մի քանի օր առաջ Բաքվում ընդունել են նաեւ Ռոսաբարոնէքսպորտի ղեկավարին:

Փորձագետների զգալի մասի գնահատմամբ Մոսկվան ձգտում է Ադրբեջանին ներքաշել Եվրասիական միություն: Ալիեւն առանձնապես չի դիմադրում այդ ջանքին, հասկանալով, որ պատեհ հնարավորություն է ստեղծվել Մոսկվայի հետ առեւտրի համար: Իսկ առեւտրի առարկան Արցախն է, կամ էժան տարածքների կամ էժան զենքի տեսքով: Բաքուն միլիարդավոր դոլարների զենք է գնում Մոսկվայից, եւ չի բացառվում, որ Եվրասիական միության անդամակցության առեւտրի շուրջ բանակցությանը բարձրացնի էժանացման հարցեր:

Հավանական է նաեւ, որ Մոսկվան ու Բաքուն բանակցում են Արցախի տարածքների շուրջ, թե քանի տարածք վերադարձնելու դեպքում Ադրբեջանը կտա Արցախում ռուս խաղաղապահներ տեղակայելու համաձայնություն:
Ընդհանրապես հարց է, թե արդյոք բանակցության բուն առարկան Եվրասիական միությանը Ադրբեջանի անդամակցությունն է: Ռուսաստանն իհարկե դեմ չի լինի, նույնիսկ կունենա Ադրբեջանին անդամակցելու մեծ ցանկություն, բայց Պուտինն ըստ ամենայնի գիտակցում է, որ ներկայում դա հնարավոր է մի դեպքում՝ եթե Թուրքիան ու Արեւմուտքը Բաքվին մղեն Եվրասիական միություն: Կմղե՞ն, դա իսկապես հարց է: Հնարավոր է, որ Անկարան այդ հարցով բանակցության մեջ լինի Մոսկվայի հետ, փորձելով Բաքվին համոզելու դիմաց ստանալ ինչ որ բան:

Ներկայում այդ ամենում առանցքայինը գործընթացն է, նպատակը երկրորդային: Եվրասիական նախագծերում Ադրբեջանի ներգրավման թեման Մոսկվայի համար կարեւոր է Կովկասում դիրքերի ամրապնդման տեսանկյունից: Իսկ դրա համար Կրեմլի գլխավոր նպատակը Արցախում ռուսական զորքի տեղակայումն է:

Դա է խնդիրը: Մնացյալը դրան հասնելու ճանապարհների կարգից է, այդ թվում Ադրբեջանի անդամակցության հարցը: ՌԴ նախագահի խորհրդական Սերգեյ Գլազեւը, որը ըստ էության համեմատաբար առավել ֆորմալ եւ նվազ էպոտաժային Ժիրինովսկու դերն է կատարում ռուսական հիերարխիայում, հայտարարել է, որ Արցախի խնդրի կարգավորումը կնպաստի Եվրասիական ինտեգրացիա Ադրբեջանի ներգրավմանը: Թվում է, թե Արցախի հարցը գինն է, բայց իրականում այդ հարցը նպատակն է:

Մոսկվայի համար Եվրասիական նախագծի սնանկությունն ակնհայտ է, հատկապես հունիսի 27-ին Ուկրաինայի, Վրաստանի ու Մոլդովայի Եվրասասոցացման համաձայնագրի ստորագրությունից հետո: Ռուսական կայսրության համար Ադրբեջանի անդամակցությունը այդ սնանկ միությանը ոչինչ չի փրկելու, Կրեմլը դա լավ է հասկանում: Կայսրությունը փրկելու միակ տարբերակը մնում է Արցախում ամեն գնով ռազմական ներկայություն հաստատելը՝ եթե հարկ է անգամ պատերազմի գնով:
Ռուսաստանի ու Ադրբեջանի բանակցության բուն առարկան այժմ հենց այդ խնդիրն է, ռուսական դեսանտը Բաքվում փորձելու է լուծել հենց այդ հարցը, զուգահեռ Երեւանում փորձելով անել հնարավորը կանխարգելիչ զարգացումներ թույլ չտալու համար: Լավրովը Բաքվից հետո ժամանեց Երեւան, իսկ օրեր անց էլ Երեւան եկավ ՀԱՊԿ գլխավոր քարտուղար Բորդյուժան:
Երեւանը լավ է պատկերացնում, որ Ռուսաստանն Ադրբեջանի հետ բանակցում է պատերազմով թե դրա վերաբերյալ շանտաժով ու սպառնալիքով Արցախում ռուսական զորք տեղակայելու տարբերակի շուրջ, ինչի հաջորդ քայլը լինելու է իշխանության անկումը Հայաստանում, ընդհուպ քավության նոխազների հայտնաբերումը:

Արցախի ու Հայաստանի խորհրդարանները Արցախը ճանաչելու եւ բանակցային կողմ դարձնելու կոչ են հղում ԵԱՀԿ Մինսկի խմբին, ինչն այլ կերպ նշանակում է եկեք ու փրկեք մեզ:
Սերժ Սարգսյանը Լավրովի Բաքու կատարած այցի ընթացքում մեկնել էր Վրաստան, որը պատրաստվում էր Եվրաասոցացման համաձայնագիրը ստորագրելու եւ որի մասով էլ ՆԱՏՕ-ն պատրաստվում է քննարկել անդամակցության կամ նոր, ավելի սերտ կարգավիճակի տրամադրման հարցը: Ելքը մնացել է այն, թե ինչքան շուտ ՆԱՏՕ-ն կգա Վրաստան, այդպիսով վերականգնելով տարածաշրջանում ուժերի խախտված հավասարակաշռությունը: Այդ հավասարակշությունը սեպտեմբերի 3-ի որոշմամբ խախտել է հենց Հայաստանը

Բայց Լավրովն ու Բորդյուժան գալիս են ասելու, որ փրկություն չկա: Միակ փրկությունը մնացել է այն, որ Ալիեւը հնարավորինս երկար մերժի Ռուսաստանին: Բայց, ինչքան Ալիեւը երկար մերժի Ռուսաստանին, այդքան Մոսկվան ավելի ու ավելի շատ է զինելու Ադրբեջանին: Ստացվում է փակ շրջան, կամ ավելի շուտ օղակ, որը Հայաստանի պարանոցի շուրջ սեղմվելու է անընդհատ:

Հայաստանի իշխանությունն ընտրել է չխեղդվելու համար ոչ թե օղակից ազատվելու, այլ ամենահեշտ ճանապարհը՝ ամեն ինչ անել Հայաստանը արագորեն հյուծելու համար, որ պարանոցը լղարի եւ օղակը միշտ մեծ լինի: Ելքը գրեթե հանճարեղ է՝ եթե Հայաստան չլինի, օղակով խեղդող էլ չի լինի:

ՀԱԿՈԲ ԲԱԴԱԼՅԱՆ

Lragir.am