ԵԽԽՎ նախագահ Չավուշօղլուն էլ հպարտորեն կարող է հայտարարել՝ «Մեր փոքր գարդաշի համար ամեն ինչ արել ենք ու անելու ենք, ի հեճուկս մեր ագրեսոր հարևանի»: Իսկ մեր հայկական դիվանագիտության ճարտարապետները, ովքեր ավելի շատ հմտացած են հոգոց հանելու և կատարվածը արձանագրելու մեջ, հերթական անգամ մեղքը բարդելու են միջազգային իմպերիալիզմին հովանավորող կառույցներից մեկի կամ մի քանիսի վրա:

Մի կողմ թողնելով հայկական դիվանագիտության առանց այն էլ տխուր վիճակը, նշենք, որ Եվրոմիության Խորհուրդն էլ մի կառույց չէ: Այլապես ինչպե՞ս բացատրել ամենաթարմ օրինակը՝ Եվրամիության Խորհրդի վերջերս ընդունած որոշումը Բելառուսի դեմ պատժամիջոցներ կիրառելու մասին: Ըստ նախնական տեղեկատվության՝ Բելառուսի ղեկավարության 158 ներկայացուցիչների կարգելվի այցելել ԵՄ երկրներ, կսառեցվեն եվրոպական բանկերում նրանց հաշիվները: Սև ցուցակում են հայտնվել Բելառուսի նախագահ Ալեքսանդր Լուկաշենկոն, նրա ավագ որդիներ Վիկտորն ու Դմիտրին, ինչպես նաև՝ երկրի բարձրաստիճան գրեթե բոլոր պաշտոնյաները: Սև ցուցակում չեն հայտնվել միայն Բելառուսի արտգործնախարար Սերգեյ Մարտինևը և վարչապետի առաջին տեղակալ Վլադիմիր Սեմաշկոն:

Նշենք, որ ԵՄ-ի հիմնական պահանջը վերաբերում է քաղբանտարկյալների ազատ արձակմանը, որոնք ձերբակալվել են 2010-ի տարեվերջին Մինսկում կայացած հանրահավաքի ժամանակ: Ցուցարարները վիճարկում էին Լուկաշենկոյի հաղթանակը նախագահական ընտրություններում: Միջանկյալ նշենք, որ լեզվակռիվ տվող մեր հարևան պետությունը ԵՄ-ից միայն «սև ցուցակներ» պահելն է սովորել, որտեղ հայտնվում են այն մարդիկ, ովքեր գալիս են Հայաստան (ներառյալ՝ Արցախ):

Անդրադառնանք Բելառուսին, որպեսզի ավելի պարզ դառնա ԵՄ-ի իրական դեմքը: Միայն միամիտները կարող են հավատալ, որ ԵՄ Խորհրդի կողմից Բելառուսի դեմ պատժամիջոցներ կիրառելը պայմանավորված է նախագահական ընտրություններով և քաղբանտարկյալների խնդրով: Մինչև նախագահական ընտրություններ կայանալն էլ ԵՄ-ը և աշխարհի գերտերությունները, մի շարք միջազգային կառույցներ աչքով-աչք չունեին տեսնելու Բելառուսին՝ ի դեմս Լուկաշենկոյի: Պատճառը պարզ է՝ Բելառուսը չի ուզում անցնել գերտերությունների և նոր աշխարհակարգ ստեղծող աշխարհակուլների «թրի տակով»:

Բելառուսը ազգային ինքնակառավարման դասական օրինակ է: 1994 թ. նախագահ ընտրված Ալեքսանդր Լուկաշենկոն ավելի քան 16 տարի հակաիմպերալիստական պայքարի փայլուն օրինակ է ծառայում: Նա հայտնի է Համաշխարհային բանկի հետ իր կոշտ քաղաքականությամբ (ընդհուպ մինչև երկրից վտարում): 1995-ին Բելառուսում սկսել էր սեփականաշնորհման գործընթացը, բայց, Լուկաշենկոն նկատելով, որ սեփականության առյուծի բաժինն ընկնում է լավ կապեր ունեցող օլիգարխներին, անմիջապես դադարեցրել է սեփականաշնորհումը և տնտեսության մեծ մասը դրել պետության վերահսկողության տակ: Այս քաղաքականության արդյունքը եղավ համախառն ներքին արտադրանքի նկատելի աճը: Ըստ ՄԱԿ-ի տվյալների, Բելառուսը նախկին խորհրդային երկրների շարքում ունի ամենաամուր ազգային տնտեսությունը: Գործազրկությունն այստեղ մոտ 2,5 տոկոս է: Արժույթի Միջազգային Հիմնադրամի վտարումից ի վեր այդ երկրի համախառն ներքին արտադրանքը հասել է մինչև 6 տոկոս, իսկ տարեկան հաշվով՝ մինչև 4 տոկոս: Արձանագրվել է աշխատավարձերի կայուն աճ, որով և պայմանավորվում է երկրի կենսամակարդակի աճը:

Բելառուսն այն բացառիկ պետություններից է, որ համարյա արտաքին պարտք չունի: Համեմատության համար նշենք, որ համաձայն Հայաստանի Ազգային վիճակագրական ծառայության տեղեկատվության, ՀՀ արտաքին պարտքը 2010 թ. հուլիսի դրությամբ հասել է 3 մլրդ դոլարի:
ՀՀ պետական պարտքից 2,5 մլրդ դոլարը (82,8 տոկոսը) բաժին է ընկնում ՀՀ կառավարությանը, իսկ 520 մլն դոլարը (17,2 տոկոսը)՝ Կենտրոնական բանկին: Հայաստանի խոշորագույն վարկատու համարվող Համաշխարհային բանկին (Զարգացման միջազգային ընկերակցություն) ՀՀ-ն պարտք է 1,1 մլրդ դոլար (ընդհանուր պարտքի 36,5 տոկոսը), իսկ Արժույթի միջազգային հիմնադրամին՝ 640 մլն դոլար (ընդհանուր պարտքի 21,2 տոկոսը):

Հայաստանը պարտք է նաև Ռուսաստանին՝ 500 մլն դոլար (ընդհանուր պարտքի 16,5 տոկոսը), Ճապոնիային՝ 331 մլն դոլար, Ասիական զարգացման բանկին՝ 131 մլն դոլար, Գերմանիային՝ 121 մլն դոլար, Գյուղատնտեսության զարգացման միջազգային հիմնադրամին՝ 58,5 մլն դոլար, ԱՄՆ-ին՝ 33 մլն դոլար, ՕՊԵԿ-ի միջազգային զարգացման հիմնադրամին՝ 28 մլն դոլար:

Պատկերավոր ասած՝ ՀՀ յուրաքանչյուր քաղաքացի, սկսած նորածին երեխաներից մինչև ամենատարեցները, պարտապաններ են և մեկ շնչի հաշվով այդ պարտքի գումարը կազմում է 1000 ԱՄՆ դոլար: Իսկ, թե ինչ է տվել այդ 3 միլիարդ ԱՄՆ դոլարը Հայաստանի ազգաբնակչությանը, խոսում են անհուսալի փաստերը, վիճակագրական տվյալներն ու տարաբնույթ զեկույցները: Մասնավորապես ԱՄՆ-ի Կենտրոնական հետախուզական վարչությունը (ԿՀՎ) հրապարակել է իր սեփական զեկույցը 230 երկրների տնտեսական ցուցանիշների վերաբերյալ՝ վերլուծելով մեկ շնչին ընկնող ՀՆԱ-ի տվյալները (մեծամասամբ՝ ըստ 2010 թ. տվյալների):

Ուկրաինան այս վարկանշային ցուցակում գտնվում է 134-րդ տեղում (6700 դոլար մեկ շնչին ընկնող հաշվարկով), նրանից առաջ են անցել Գայանան՝ 6800 դոլար և Նամիբիան 6900 դոլար: Հետաքրքիր է, որ Ռուսաստանն ունենալով գազի և նավթի մեծ պաշարներ, գտնվում է 72-րդ տեղում (15,900 դոլար), իսկ նրանից առաջ են անցել նախկին խորհրդային մերձբալթյան պետությունները՝ Լիտվան (15,900 դոլար) և Էստոնիան (19,000 դոլար):

ԱՊՀ պետություններից Բելառուսը հայտնվել է 88-րդ տեղում (13,400 դոլար), Ղազախստանը՝ 93-րդ (12,500 դոլար), Ադրբեջանը՝ 103-րդ (11,000 դոլար), Թուրքմենստանը՝ 129-րդ (7400 դոլար), Հայաստանը՝ 139-րդ (5800 դոլար), Վրաստանը՝ 153-րդ (4800 դոլար), Ուզբեկստանը՝ 167-րդ (3100 դոլար):
Վարկանիշային ցուցակում առաջին հնգյակում են գտնվում Քաթարը (145,300 դոլար), Լիխտենշտեյնը (122,100 դոլար), Լյուքսեմբուրգը (81,800 դոլար), Բերմուդան (69,900 դոլար), Սինգապուրը (62,200 դոլար): Իսկ ԱՄՆ-ն գտնվում է ընդամենը 11-րդ տեղում (47,400 դոլար):

Մեր կարծիքով՝ մեկ շնչին ընկնող ՀՆԱ-ի տվյալներով Բելառուսի 88-րդ տեղում գտնվելը համեմատաբար լավ ցուցանիշ է՝ «միջակից» բարձր է, հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ Բելառուսը օգտակար հանածոներ համարյա չունի: Եղածն ինչ է՝ քարածուխ, վառվող թերթաքարեր, տորֆ և շինանյութեր: Համեմատության համար նշենք, որ Հայաստանը մեկ շնչին ընկնող օգտակար մի շարք հանածոների պաշարով (չենք ուզում Մենդելեևի պարբերական աղյուսակի մոտ տասի հասնող մետաղների ցանկը նշել) աշխարհում գրավում է առաջին տեղը: Իսկ խմելու ջրի պաշարներով (հաշվարկված նաև Արցախի ջրային պաշարները) աշխարհում, հաստատ, մրցակից չունի:

Բելառուսի ֆենոմենը պայմանավորված է այդ երկրի պետական կառավարման ճիշտ մոդելի ընտրությամբ և ղեկավարության (անձամբ՝ Ալեքսանդր Լուկաշենկոյի) նպատակաուղված, անկոտրուն կամային աշխատանքով, ինչը, կարծում ենք, կարող է օրինակ հանդիսանալ ազգային պետություն կառուցող ցանկացած երկրի, այդ թվում՝ Հայաստանի (ներառյալ Արցախը) համար:

Անդրադառնալով վերնագրին, նշենք, որ ԵՄ Խորհուրդը կոչ է արել նաև Հայաստանի ղեկավարությանը, որ հետևեն ԵՄ երկրների օրինակին և Բելառուսի նախագահ Ա. Լուկաշենկոյին չընդունեն Հայաստանում: Հուսով ենք, որ ՀՀ ղեկավարությունը ի գիտություն կընդունի ԵՄ Խորհրդի առաջարկը, բայց կառաջնորդվի ազգային և պետական շահը հաշվի առնելով:

ԱՇՈՏ ՍԱՐԳՍՅԱՆ