Ինչպես օգտագործել Ղարաբաղի հարցում թայմ-աութը։ Ավստիական Der Standard-ի հետ հարցազրույցի ժամանակ Հայաստանի արտաքին գործերի նախարար Էդվարդ Նալբանդյանը, պատասխանելով ղարաբաղյան կարգավորման մասին հարցին, հայտարարել է, որ Ադրբեջանը միշտ ուշադրությունը կենտրոնացնում է տարածքները վերադարձնելու վրա, մասնավորապես, նկատի ունենալով ԼՂՀ շուրջ կազմավորված բուֆերային գոտին. «Տարածքների վերադարձման մասին կետը Մադրիդյան սկզբունքների կետերից մեկն է, սակայն Ադրբեջանը պետք է հասկանա, որ Մադրիդյան սկզբունքները մի ամբողջություն են», - հայտարարել է Նալբանդյանը։
Նույն օրը Եվրամիությունը մի փաստաթուղթ է ընդունել, որում կոչ է արել ղարաբաղյան համամարտության կողմերին շարունակել բանակցությունները Մադրիդյան սկզբունքների հիման վրա։ Ճիշտ է, ԵՄ-ն ավելի շատ ի նկատի ուներ հետկոնֆլիկտային զարգացումը, քան կարգավորումը։
Ղարաբաղյան կարգավորման մասին խոսվում է նաև Ռուսաստանում, որտեղ հիմա տեղի են ունենում նախընտրական բանավեճեր։ Այն մասին, թե ինչպես է վերաբերվում Վլադիմիր Պուտինը այս հարցին, չի ասվել Արա Աբրահամյանի կազմակերպած մեծ շոուի ժամանակ։ Բայց Ժիրինովսկին հայտարարել է, որ ինքը կողմ է կամ Ղարաբաղի անկախության հռչակմանը, կամ միացմանը Հայաստանի հետ։ Իսկ Զյուգանովը խոսել է Ղարաբաղի հարցի խաղաղ լուծման մասին։
Ինչ վերաբերում է Ֆրանսիային, ապա նա ամենայն հավանականությամբ համաձայն է Եվրամիության հետ այն հարցում, որ պետք է անցնել հետկոնֆլիկտային վերականգնման, բայց սպասելով քաղաքական կարգավորմանը։
Ինչպիսի՞ն է Հայաստանի դիրքորոշումն այս հարցի վերաբերյալ։ Ուզո՞ւմ է արդյոք Երևանը, որ Ղարաբաղի հակամարտությունը կարգավորվի Մադրիդյան սկզբունքների հիման վրա, ըստ որոնց պիտի հանձնվեն «բուֆերային տարածքները», ինչպես ասում է Նալբանդյանը։
Համաձա՞յն են արդյոք Սերժ Սարգսյանը և իր կուսակցությունն այն բանի հետ, որ նախկին ԼՂԻՄ-ի շուրջը գտնվող տարածքները բուֆերային շրջաններ են, որոնք կարելի է հանձնել։ Ինչպե՞ս են պատկերացնում Ղարաբաղի ապագան դրանից հետո կառավարությունը և ընդդիմությունը...
Փորձագետները խոսում են այն մասին, որ ղարաբաղյան հարցի շուրջ բանակցությունները կսառեցվեն որոշ ժամանակով, մինչև համանախագահ երկրներում տեղի կունենան ընտրություններ։
Հարցն այն է, թե ինչպես կօգտագործվի այս թայմ-աութը։ Տարբերակները մի քանիսն են. կարելի է հրաժարվել Մադրիդյան սկզունքներից և հայտարարել, որ ամեն ինչ պետք է սկսվի զրոյից, կարելի է անել արդեն ոչ ակտուալ հատարարություններ և ավելի շատ նահանջել սեփական դիրքերից, կարելի է պատերազմ սկսել, և կարելի է անել ինչպես առաջարկում է ԵՄ-ը՝ սկսել հետկոնֆլիկտային վերականգնումը։
Այսպիսի վերականգնման և անարգել Ղարաբաղ մտնելու մասին խոսելով, ԵՄ-ն դժվար թե հաշվարկ է արել հարցի արագ լուծման վրա։ Ավելի շուտ, Եվրամիությունը ուզում է սկսել հասարակական-տնտեսական նախագծերի իրականացումը։ Հայաստանում պետք է գնահատեն այդ առաջարկը։ Ինչո՞ւ չառաջարկել ԵՄ-ին, օրինակ, իրականացնել Վարդենիս-Քարվաճառ-Մարտակերտ ավտոճանապարհի վերանորոգման հետկոնֆլիկտային նախագիծ։
ԵՎՐԱՄԻՈՒԹՅԱՆ «ՂԱՐԱԲԱՂՅԱՆ» ՈՐՈՇՈՒՄԸ
Եվրամիությունն աննախադեպ որոշում է ընդունել Արցախի հարցով։ Փետրվարի 27-ին Բրյուսելում ԵՄ արտաքին հարցերով խորհրդի նիստի արդյունքով հայտարարվել է, որ ԵՄ-ն պատրաստ է ակտիվ աջակցություն ցուցաբերել խաղաղության իրացման հետագա քայլերին օգնելու հարցում վստահությունն ամրապնդելու միջոցառումներին։ Այդ կապակցությամբ ԵՄ-ն ընդգծում է Լեռնային Ղարաբաղի և հարակից շրջաններ ԵՄ ներկայացուցիչների ազատ հասանելիության անվերապահ ապահովման անհրաժեշտությունը։ Խորհուրդը կոչ է անում ԵՄ գերագույն ներկայացուցչին և Եվրահանձնաժողովին ԵԱՀԿ հետ սերտ խորհրդատվությամբ մշակել ԼՂ հետկոնֆլիկտային սցենարները՝ որպես ԵՄ-ին հետագայում մասնակցելու հիմք։
Հիշեցնենք, որ մինչ այժմ աշխարհում ոչ մի պետական կառույց Ղարաբաղում պաշտոնական անվերապահ հասանելիություն չունի։ Ադրբեջանը բոլոր մակարդակներում դիմադրում է Ղարաբաղ պաշտոնական, հասարակական գործիչների և նույնիսկ մասնավոր անձանց այցին ու չլսելու դեպքում «սև ցուցակ» է գցում։
Չնայած լայն մանդատին՝ Ղարաբաղ չի կարողացել ժամանել նույնիսկ Հարավային Կովկասի հարցերով ԵՄ հատուկ ներկայացուցիչը։ Մի անգամ ԵՄ նախկին հատուկ ներկայացուցիչ Պիտեր Սեմնեբին հասել է մինչեւ Գորիս, սակայն ինչ-որ զանգից հետո հետ է վերադարձել։
ԵՄ որոշումը նշանակում է, որ այդ կառույցն այլեւս չի ընդունում Ադրբեջանի դիրքորոշումը որպես իր գործունեության հիմք։
Դա նշանակում է, որ ԵՄ-ն որոշել է առավել անկախ և ինքնուրույն քաղաքականություն վարել ղարաբաղյան հարցում՝ առանց Բաքվի և Մոսկվայի կողմ նայելու։
Ղարաբաղ ազատ մուտք ունեն միայն ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահները, ԵԱՀԿ դաշտային ներկայացուցչության աշխատակիցները։ ԼՂՀ-ում գործում է Կարմիր Խաչի միջազգային կոմիտեի գրասենյակը, ներկայացված են նաև մի շարք արտասահմանյան հասարակական կազմակերպություններ։
Ղարաբաղ են ժամանել նաև Ռուսաստանի խորհրդարանի պատգամավորները, ԱՄՆ կոնգրեսականները, ֆրանսիացի խորհրդարանականները, սակայն փորձել են անել դա ոչ աշխատանքային ժամանակ՝ այցերը ներկայացնելով որպես մասնավոր։
Արդյո՞ք կփոխվի իրավիճակը ԵՄ որոշումից հետո։ Եվ մտադի՞ր է ԵՄ-ն գրասենյակ բացել Ղարաբաղում, որի միջոցով կիրականացվեն «հետկոնֆլիկտային սցենարները»։
Lragir.am
