Հոկտեմբերի 13-ին, շաբաթ օրը նշվել է Ստեփանակերտի տոնը։ Տոնավաճառ են կազմակերպել։ Ճիշտ է, գյուղմթերքները վաճառվել են նույն շուկայական գներով, որ գերազանցում է նույն մթերքների երևանյան գներին, բայց դա էական չէ։ Կարևորն այն է, որ մարդիկ այդ օրը շնորհավորել են իրար՝ մայրաքաղաքի տոնի կապակցությամբ։
Հաջորդ օրը երևանցիներն են տոնել իրենց քաղաքի օրը։ Պարզվում է, 3 հազարամյա Երևանն ու Ստեփանակերտը գրեթե նույն օրն են ծնվել։ Ձեռքի տակ եղած գրքերս որքան փորփրեցի, չկարողացա հոկտեմբերի 13-ն ու Ստեփանակերտն իրար կապող ընդհանուր մի բան գտնել։ Ընդհակառակը, պարզեցի, որ նախկին Խանքենդին Ստեփանակերտ է վերանվանվել 1923-ի սեպտեմբերի 20-ին՝ ի պատիվ 26 կոմիսարների ղեկավար Ստեփան Շահումյանի, որ գաղափարակիցների հետ գնդակահարվել էր 1918-ի այդ օրը։ Եթե Ստեփանակերտի ծնունդը հաշվում ենք Ստեփանակերտ անվանվելու օրից, ապա ո՞վ և որտեղից է հայտնաբերել հոկտեմբերի 13-ը...
Մի հետաքրքիր նորություն էլ։ Վերևի լուսանկարում երևացող պաստառից պարզվում է, որ Ստեփանակերտը նաև զինանշան ունի. այն չորս մասի բաժանված մի ինչ-որ անհեթեթություն է, որտեղ չորս նկարներից ոչ մեկն առնչություն չունի Ստեփանակերտի հետ։ Նկարի վերևի ձախ մասում մի ինչ-որ ձիավոր արքա է, որ հաստատ Ստեփան Շահումյանը չէ։ Եթե ենթադրենք, որ նա Վաչագան Բարեպաշտն է, ապա հարց է ծագում. ի՞նչ գործ ունի նա մի քաղաքի «զինանշանի» վրա, որի 90-ամյակը պատրաստվում են տոնել հաջորդ տարի։ Ի դեպ, այնտեղ նկարված է նաև հանրահայտ «Մենք ենք, մեր լեռները» («Տատիկ-պապիկ»), որը ոչ թե Ստեփանակերտի, այլ Արցախի խորհրդանիշն է։ Վերոհիշյալ «զինանշանի» վրա նաև ինչ-որ բանալի էլ կա նկարված։ Երևի Ստեփանակերտի «բերդի» բանալին է։ Ուղղակի անհայտ է, թե այդ բանալին հիմա ում մոտ է գտնվում՝ քաղաքային իշխանությունների՞, թե՞ վերոհիշյալ նկարի հեղինակի...
Կարող է թվալ, թե ծիծաղում եմ այս ամենի վրա։ Իհարկե, նաև ծիծաղում եմ։ Բայց առավել շատ տխուր եմ, որ Հայոց աշխարհում ամեն ինչ սիրողական-դիլետանտիզմի մակարդակով է արվում։ Ասես մեր ողջ երկիրը մի ինչ-որ կիսակայարանում մնացած-մոռացված սովորական որբի գլուխ լինի։
ՎԱՐԴԳԵՍ ՕՎՅԱՆ
|
