Հայ քաղաքական գործի՞չն էր ցանկալին իրականության տեղ ընդունել, թե՞ հակառակորդն էր իրոք խափանել Արցախի անկախությունը ճանաչելու նախաձեռնությունը, փաստն այն է, որ այդ հայտարարությունից շուրջ 20 տարի է անցել, սակայն Արցախը շարունակում է մնալ չճանաչված, այն դեպքում, երբ Ղարաբաղյան շարժումից տարիներ հետո անկախության դրոշ պարզած մի շարք երկրներ արդեն ճանաչվել են այլ պետությունների, այդ թվում՝ գերտերությունների կողմից։
Վերջին ժամանակներս հայկական մամուլում կրկին լուրեր էին շրջանառվում առ այն, որ Ուրուգվայի արտաքին գործերի նախարար Լուիս Ալմագրոն ասել է, թե «Համոզված եմ՝ Լեռնային Ղարաբաղը պետք է լինի անկախ և ժամանակի ընթացքում միանա Հայաստանին։ Սա է հարցի լուծման միակ ճանապարհը»։ Հետո էլ ընդգծել է, որ «Լեռնային Ղարաբաղը Հայաստանի պատմական մասն է, և իրենք այսօր ուսումնասիրում են պետական որոշումով համաձայնություն կայացնելու և ճանաչման հարցը»։
Ձնագնդի պես գլորվելով մեծացող ու տարածվող այս լրատվությունը կարդալով, անմիջապես հիշեցի 90-ական թվականների սկզբի հայ «դիվանագետին» ու հասկացա, որ պատմությունը կրկնվում է։ Դրանում հատկապես համոզվեցի, երբ տեսա, թե ինչպես են հայ քաղաքական գործիչներն, իրար հերթ չտալով, աջ ու ձախ մեկնաբանություններ անում այդ կապակցությամբ։ Այն էլ՝ որպես կատարված, ավարտված իրողության մասին։ Անգամ կարծիքներ հնչեցին, թե Ուրուգվային, ամենայն հավանականությամբ, հետևելու են այլ պետություններ...
Ընդհանրապես մեր դիվանագետները յուրօրինակ արարածներ են. երբ պետք է խոսել, լեզուները պինդ կծում, հավի պես տապռ են անում, իսկ երբ ոչ թե խոսել, այլ գործ անել է պետք, իրար հերթ չտալով, սկսում են սոխակի պես դայլայլել... Եվ Ուրուգվայի կողմից Արցախի պետականությունը «ճանաչելուց» 2 օր հետո Regnum-ում նյութ տպագրվեց, որտեղ ասվում էր, թե Արգենտինայում Ադրբեջանի դեսպանատունը կապվել է Ուրուգվայի ԱԳՆ-ի հետ և, ինչպես հաղորդում է aze.az-ը, Ուրուգվայի ԱԳՆ ղեկավարի տեղակալ Ռ. Կարրերասը հերքել է դա, «միանշանակ հաստատելով, որ իր երկիրը պաշտպանում է Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականությունը՝ միջազգային հանրության, մասնավորապես ՄԱԿ-ի կողմից ընդունված սահմաններով»։
Գուցե թե հնարավոր է, որ Ուրուգվայն իրոք ճանաչի Արցախի պետականությունը (չնայած դրանում շատ լուրջ կասկածում եմ), սակայն խնդիրն այլ է։ Այս ամենը կարծես թե հիշեցնում է ոսկե ձու ածող հավի պատմությունը։ Դեռ «ձու չածած», մեր դիվանագետները սիրում են աշխարհով մեկ տարածել, թե՝ ահա-ահա մի չտեսնված-չլսված ոսկե ձու ենք լույս աշխարհ բերելու... Մինչդեռ ժողովրդական հայտնի խոսքն այլ բան է հուշում. «Գետը չհասած, փողքերը վեր չեն քաշի»... Թե՞ մեր դիվանագիտությունը շարունակում է ապացուցել, որ գետնաքարշ եղել է, գետնաքարշ էլ մնացել է, և դեռ բոլորիս ջգրու՝ այդպես էլ մնալու է...
ՎԱՐԴԳԵՍ ՕՎՅԱՆ
