ԽՄԲԱԳՐԱԿԱՆ

ՀԱՅՐԵՆԻՔԸ ՖՈՒՏԲՈԼԻ ԽԱՂԱԴԱՇՏ ՉԷ

«Ցավալի է, երբ մարդ սկսում է չսիրել այն հիմնարկը, որտեղ աշխատում է: Այդ դեպքում նա ստիպված է փոխել աշխատավայրը: Ավելի ցավալի է, երբ մարդ հիասթափվում է իր շրջապատից ու մտերիմներից: Իսկ նոր համախոհներ ու ընկերներ գտնելը նույնն է թե՝ ոչնչից նոր տուն կառուցես:
Ոչ միայն ցավալի, այլև սարսափելի է, երբ մարդ հիասթափվում է ինքն իրենից: Սակայն ամենացավալին ու սարսափելին այն է, երբ մարդ հիասթափվում է իր ազգից, սկսում ատել ողորմելի, մի կտոր հացի համար ամեն ինչ ծախել-վաճառելու պատրաստ, աջ ու ձախ շարունակ խաբվող, ազգային արժանապատվությունն ու ինքնասիրությունն անընդհատ կորցնող, հավերժական ստրուկ այն ժողովրդին, որը ծնել է իրեն»,- այս տողերը խորին ցավով գրել եմ 5-6 տարի առաջ, 2005 թվականին տպագրել իմ «Ձմեռային սերենադ» գրքում:

Ավելի վաղ գրել էի. «20-րդ դարի սկզբներին թուրքերի, իսկ նույն դարի վերջերից մեր հայրենակիցների ջանքերով Հայրենիք հասկացությունը հայերիս համար աստիճանաբար դառնում է վերացական ինչ-որ բան: Արցախյան պատերազմում տարած հաղթանակը դիվանագիտական դաշտում վերածել ենք պարտության, քանզի թշնամու սադիզմին շարունակ հակադրում ենք մեր մազոխիզմը»:

Այսքանն ինչո՞ւ հիշեցի: Որովհետև այսօր թե՛ Թուրքիայի և թե՛ Ադրբեջանի հետ դիվանագիտական դաշտում մենք նպատակաուղղված զոհաբերում ենք այն ամենը, որ մնացել է «Ծովից-ծով Հայաստանից», դրան հավելելով նաև մեր ազգային արժանապատվությունը, ազատ ապրելու իրավունքը:
Հայ իշխանավորները տեր չկանգնեցին հազարավոր հայորդիների արյան ու կյանքի գնով ձեռք բերված Հաղթանակին: Փոխարենը նրանք տեր կանգնեցին միայն երկրի նյութական հսկայական հարստությանը:

Երբ քաղաքական որոշ շրջանակներում փորձում են վերջին 15-ամյա պարտվողական մեր դիվանագիտությունն արդարացնել «արտաքին ճնշմամբ», ես դա չեմ կարողանում ըմբռնել, հասկանալ, ընդունել: Իմ գիտակցության մեջ չի տեղավորվում այդ ճնշումը (թեկուզ գերտերությունների կողմից): Ի՞նչ է, այդ ճնշումը կյանքի և առողջության համար ավելի՞ վտանգավոր է, միլիոնների մեջ լողացող, թանկարժեք սմոկինգներով պատենավորված, փափուկ գահավորակների մեջ ընկղմված այդ պարոններն ավելի շատ ու ավելի մեծ բա՞ն են վտանգում, քան նրանք, ովքեր իրենց ինքնաշեն հրացաններով դուրս են եկել բազմիցս ուժեղ թշնամու դեմ, նրանից ավտոմատներ ու տանկ առգրավել, ազգային բանակ ստեղծել և իրենց արյան ու կյանքի գնով Հայրենի հող պաշտպանել, գերված հող ազատագրել...

Լավ, ենթադրենք փողկապ-սմոկինգով պարոնների համար իսկապես «մահացու դժվար է» արտաքին ճնշումներին դիմագրավելը: Բայց նման դեպքերի համար կա մի շատ հասարակ ու դարեր շարունակ արդյունավետ օգտագործվող եղանակ. այն է՝ թողնում, հեռանում են: Բանալիները հանձնում, գնում են իրենց տուն: Քաղաքական տերմինաբանությամբ՝ հրաժարական են տալիս: Թող գան նրանք, ովքեր չեն վախենում այդ «ճնշումներից», և նրանց համար Հայրենիքը չի սկսում սեփական գրպանից: Այս պահին ազգին ոչ թե «ֆուտբոլային դիվանագետ», այլ ՀԱՅՐԵՆԱՍԵՐ ԱՌԱՋՆՈՐԴ է պետք:

ՎԱՐԴԳԵՍ ՕՎՅԱՆ



ԼՈՒՐԵՐ

ԹՈՒՐՔԻԱՆ ԱՐԴԵՆ ՎԵՐԱՁԵՎԵԼ Է ՏԱՐԱԾԱՇՐՋԱՆԻ ՔԱՐՏԵԶԸ

Մինչ Հայաստանի նախագահն, առանց հաշվի նստելու ժողովրդի կարծիքի հետ, աննկուն առաջ է տանում «հայ-թուրքական հարաբերությունների բարելավման» իր (ավելի ճիշտ՝ գերտերությունների) ծրագիրը, մինչ հայկական լրատվամիջոցները քննարկում են այդ «բարեկամությունն» ու դրան առնչվող հարցերը, թուրքական Ekolay կայքէջի հավաստմամբ՝ Թուրքիայում դպրոցական նոր դասագրքեր են տպագրում, որտեղ քարտեզում Հայաստանը (ինչպես նաև Հյուսիսային Իրաքը, Բուլղարիայի մի մասը, Կիպրոսի հունական մասը, Վրաստանի մի մասը՝ Բաթումով և Նախիջեւանը) ներառված է Թուրքիայի կազմում, իսկ Ղարաբաղը՝ Ադրբեջանի կազմում:
Սա երևի թե ամանալավ ու ընդգծված պատասխանն է ՀՀ իշխանությունների բարեկամաբար մեկնած ձեռքին...




ՀԱՄԱՆԱԽԱԳԱՀՆԵՐԸ ՀԱՆԴԻՊԵՑԻՆ ԼՂՀ ՆԱԽԱԳԱՀԻ ՀԵՏ

Բարեբախտաբար, այս անգամ ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահների այցը Ղարաբաղ չխոչընդոտվեց «անբարենպաստ եղանակի պատճառով»: ճիշտ է, վերջին տասնամյակում նրանց այցելություններն առավելապես չէին արժանանում շարքային արցախցիների ուշադրությանը, հիմնականում նրանց ընդունում էին սովորական տուրիստների տեղ, բայց վերջին իրադարձությունները՝ կապված հատկապես հայ-թուրքական հարաբերությունների բարելավման եւ Արցախի ճակատագրի վերաբերյալ Սերժ Սարգսյանի վերջին հայտարարությունների հետ, ցույց են տալիս, որ այս պարոնների այցելություններն այնքան էլ անամպ երկինք չեն խոստանում Ղարաբաղին:

ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահների հետ հանդիպման ժամանակ ԼՂՀ նախագահ Բակո Սահակյանը քննարկել է ադրբեջանա-ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորմանը և տարածաշրջանային գործընթացներին վերաբերող հարցերի լայն շրջանակ: Նա կարևորել է բանակցային գործընթացի լիարժեք ձևաչափի վերականգնման անհրաժեշտությունը, նշելով, որ առանց ԼՂՀ լիիրավ մասնակցության, անհնար է հասնել հակամարտության վերջնական կարգավորման:

ԼՂՀ նախագահը նշել է, որ հակամարտության կարգավորման համար չպետք է առաջնորդվել անցյալով: Սահակյանն ընդգծել է, որ Լեռնային Ղարաբաղը 1988 թվականի իրողություններին վերադարձնելու ամեն փորձ՝ թե՛ կարգավիճակի, թե՛ վարչատարածքային առումով, հղի է անկանխատեսելի հետևանքներով, և գործընթացը կմտի փակուղի: Նա ընդգծել է, որ Ադրբեջանի ռազմատենչ և ագրեսիվ քաղաքականությունը կարգավորման գործըթացի ամենակարևոր խոչընդոտներից է:
ԼՂՀ նախագահն անդրադարձել է նաև հայ-թուրքական հարաբերություններին, նշելով, որ գործընթացը որևէ առնչություն չունի ադրբեջանաղարաբաղյան հակամարտության կարգավորման հետ:



Հայաստանյան մամուլի էջերից...

Չսխալվեցին բոլոր նրանք, ովքեր ասում էին, որ Բեյրութ այցելելով՝ Սերժ Սարգսյանը փառք է տալու Փարիզի, Նյու-Յորքի և Լոս Անջելեսի իր հանդիպումներին:
Սերժ Սարգսյանի լիբանանյան այցը, թերևս, գագաթնակետն էր: Բեյրութում հոկտեմբերի 6-ին, ըստ էության, արտակարգ դրություն է եղել: Լիբանանահայերը Սերժ Սարգսյանին օդանավակայանում դիմավորել են շատ «ջերմ»: Նրա մեքենան տեսնելուն պես սկսել են իրենց բջջային հեռախոսները նետել մեքենայի վրա, այնուհետև մեքենայի վրա սկսել են քարեր նետել, սուլել և հայհոյանքներ տեղալ նրա հասցեին:
Իսկ արդեն Բեյրութի կենտրոնում գտնվող «Մետրոպոլիտեն» հյուրանոցի մոտակա «Հաբթուր» պանդոկի մոտ, ուր տեղի էր ունենալու Սերժ Սարգսյանի դահլիճային հանդիպումը լիբանանահայերի հետ, բախում է տեղի ունենել ցուցարարների և ոստիկանության միջև:
Մինչ Սերժ Սարգսյանի ժամանելը, սույն վայրում արդեն շատ մեծ թվով ոստիկանական ուժեր են կուտակված եղել: Բերվել է նաև զրահատեխնիկա, այնուհետև ոստիկաններին միացել է նաև բանակի հատուկ գունդը:
«Հայկական ժամանակ»


Այս օրերին մի խումբ քաղաքացիներ Երևանի տարբեր անկյուններում հայտարարություն են փակցրել, որտեղ ասվում է, թե վաճառվում է 29,900 քառ. կմ տարածք Հարավային Կովկասում՝ 3 մլն բնակչությամբ (նկատի ունեն Հայաստանը- խմբ.):
«Տանիքը՝ փտած, ունի կոմունալ վերանորոգման կարիք: Գնողին, որպես խրախուսանք, տրվում է Լեռնային Ղարաբաղը՝ հարակից 7 շրջաններով: Գինը՝ ԱՐՁԱՆԱԳՐԱՅԻՆ: Առանց միջնորդների, դիմել Բաղրամյան 26»:
Բոլոր նրանք, ովքեր դեմ են այս վաճառքին, հայտարարության հեղինակներն առաջարկում են նամակ գրել իրենց էլեկտրոնային փոստով՝ ashkharazor@gmail.com հասցեով:
«Հրապարակ»


Ռուսաստանի մի շարք հայկական կազմակերպություններ կոչ են արել Հայաստանի իշխանություններին՝ չստորագրել Երևանի և Անկարայի միջև օգոստոսի 31-ին նախաստորագրված արձանագարությունները: Այդ մասին տեղեկացնում է Regnum տեղեկատվական գործակալությունը:
Հայտարարությունում նշված է, որ այս արձանագրություններում տեղ են գտել Թուրքիայի նախապայմանները, այն է՝ Հայաստանի և Թուրքիայի միջև փաստացի սահմանի ճանաչումը և Հայոց ցեղասպանության փաստի քննարկման համար հանձնաժողովի ստեղծումը:
Բացի այդ, հայտարարության հեղինակները համոզված են, որ այս փաստաթղթերը կազմում են թուրքական քաղաքականության մի մասը, և գործընթացն արդեն ցույց է տվել, որ Թուրքիան արձանագրությունների վավերացումն ու սահմանի բացումը կապում է մեկ այլ նախապայմանի՝ արցախյան հակամարտության կարգավորման հարցում հայկական կողմի զիջումների հետ:
Նրանք համոզված են, որ փաստաթղթերի ստորագրությունը կարող է ճակատագրական հետևանքներ ունենալ Հայաստանի և ամբողջ հայության համար: Հեղինակները կոչ են արել իշխանություններին, համաձայնելով սեփական ազգի համընդհանուր դժգոհության հետ, դադարեցնել բանակցային գործընթացը. «Խուսափելով Հայաստանի և Սփյուռքի միջև հետագա լարվածությունից և պառակտումից՝ ստեղծել համազգային հարցերի շուրջ դիրքորոշումների մշակման արդյունավետ մեխանիզմներ: Տարբերակներից մեկը կարող է լինել Սփյուռքի կազմակերպությունների մասնակցությամբ նախագահին կից Խորհուրդի ստեղծումը»,- հայտարարել են նրանք:
Հայտարարությունը ստորագրել են «Ռուս-Հայկական համագործակցություն» հասարակական կազմակերպությունը, հայկական «Արարատ» մշակութա-լուսավորչական կազմակերպությունը, «Նախիջևան» մոսկովյան հայրենակցական միությունը, «Երկրամաս» Ռուսաստանի հայերի թերթը և մի շարք էլեկտրոնային կայքեր:

«...Ժողովրդի հետ կապ չունեցող իշխանությունների ներկայացուցիչը՝ չընտրված նախագահ Ս. Սարգսյանը, իրեն իրավունք է վերապահել քաղաքական տեսակետ հայտնել Արցախի Հանրապետության Սահմանադրությամբ ամրագրված սահմանների վերաբերյալ, որով կասկածի տակ է դրել հայոց պետականության մաս կազմող Արցախի և մեր հաղթանակների անառարկելի փաստը:
Պարոն Սարգսյանը, չբավարարվելով «Մադրիդյան սկզբունքներ»-ին հավանություն տալու փաստին, Հայաստանի Հանրապետության նորագույն պատմության մեջ բացեց մի նոր խայտառակ էջ՝ նախաստորագրելով հայ-թուրքական արձանագրությունները, որով ապտակում է համայն հայությանը և փորձում խլել արժանապատիվ պետության քաղաքացի լինելու մեր երազանքն ու իրավունքը:
Սա նշանակում է, որ Սերժ Սարգսյանը վերոնշյալը կյանքի կոչելու՝ առաջիկայում արձանագրությունները ստորագրելու դեպքում, գործում է իբրև մասնավոր անձ, խախտելով Սահմանադրությամբ նախագահի վրա դրված պարտականությունները»,- Հայաստանի Հանրային հեռուստաընկերության «Խորհրդարանական շաբաթ» ծրագրով հայտարարել է ՀՀ Ազգային ժողովի «Ժառանգություն» խմբակցության անդամ Զարուհի Փոստանջյանը:

Հայ-թուրքական հարաբերություններում Սերժ Սարգսյանի քաղաքականությունը դատապարտող «Միացում» ազգային նախաձեռնության բողոքի ակցիանների շարքը Սերժ Սարգսյանի նստավայրի մոտ մեկնարկեց ոստիկանների հետ բախմամբ:
«Ամո՛թ ձեզ, դավաճանի ծառանե՛ր: Իմ որդին չի զոհվել ձեզ նման դավաճանների համար, որ այսօր հանձնեք նրա արյան գնով ազատագրած մեր տարածքները: Ես անգրագետ ղեկավար չեմ ուզում: Ձեր գործը դավաճաններին պաշտպանե՞լն է: Ես չեմ ուզում ղեկավար, որն ասում է՝ Աղդամը մերը չէ,- ասաց Արցախյան պատերազմում զոհված Էդիկ Տոռոզյանի մայրը:- Ես անգրագետ նախագահ չեմ ուզում»,- լաց լինելով՝ ասում էր զոհվածի մայրը:
Բողոքի ակցիայի անդամները մոտ 1 ժամ վանկարկեցին. «Չարչինե՛ր, հեռացե՛ք», «Հող հանձնողը՝ դավաճան», նև երգեցին ազգային ազատագրական երգեր: «Միացման» վանկարկումներին ու երգին Սերժ Սարգսյանի նստավայրից որևէ մեկը չարձագանքեց:
«Միացման» անդամները նաև թռուցիկներ էին բաժանում, որտեղ տեղ էր գտել սեպտեմբերի 22-ին «Վեստիին» տված Սերժ Սարգսյանի հարցազրույցի այն հատվածը, որը հայկական հեռուստաընկերությունները եթեր չեն հեռարձակել (այն վերաբերում է ազատագրված տարածքների վերադարձմանը Ադրբեջանին և ԼՂՀ-ի վերջնական կարգավիճակը որոշող հանրաքվեի անցկացմանը):
«Տարեգիր»


Հոկտեմբերի 6-ին «Միացում»-ը կազմակերպեց հերթական բողոքի ակցիան: Մասնակիցները ցուցապաստառներով և «Դավաճաններ, հեռացեք», «Ո՛չ թուրքական արձանագրություններինե, «Հող հանձնողը՝ դավաճան» վանկարկումներով քայլերթով հասան Ծիծեռնակաբերդ, որտեղ և տեղի ունեցավ հայ-թուրքական նախաստորագրված արձանագրությունների խորհրդանշական այրումը:
«Ի տարբերություն մնացյալ ուժերի՝ մենք ամբողջությամբ մերժում ենք այս մատուցված արձանագրությունները և առհասարակ ողջ պրոցեսը: Մենք պատրանք չունենք, որ արձանագրություններն այրելով, կդադարի գործընթացը: Պարզապես մեր այս քայլը ժողովրդի մեծամասնության սրտից է բխում»,- ասաց «Միացում» նախաձեռնության համակարգող Ժիրայր Սեֆիլյանը:
Ծիծեռնակաբերդում ակցիայի մասնակիցները ծաղիկներ դրեցին Եղեռնի զոհերի հուշարձանին, որից հետո էլ հրապարակավ վառեցին հայ-թուրքական նախաստորագրված արձանագրությունները:
Ժիրայր Սեֆիլյանը հայտարարեց, որ «Միացում» ազգային նախաձեռնությունը շարունակելու է պայքարը քարոզչական դաշտում: Նախատեսվում է Երևանի համայքներում արձանագրությունների խորհրդանշական այրում և ստորագրահավաք:

«Ես բազմիցս տարակուսանք եմ հայտնել տարիներ շարունակ հայաստանյան գրեթե բոլոր ԶԼՄ-ներով ցուցադրվող կամ տպագրվող Արցախի Հանրապետության քարտեզի աղավաղման կապակցությամբ: Փաստորեն որպես ԼՂՀ-ի քարտեզ՝ տարածվում է միայն նախկին Լեռնային Ղարաբաղի Ինքնավար Մարզի և Շահումյանի շրջանի միասնական տարածքը պատկերող քարտեզը, ինչը հակասում է Արցախի Հանրապետության Սահմանադրության 142-րդ և «Վարչատարածքային բաժանման մասին» օրենքի 2-րդ հոդվածներին,- ՀՀ Ազգային ժողովի քառօրյա նիստում հայտարարել է «Ժառանգություն» կուսակցության անդամ Լարիսա Ալավերդյանը:- Վերջերս «Վեստի» հեռուստածրագրին տված հարցազրույցի ժամանակ Հայաստանի գործող նախագահի կողմից հնչեցված պատասխաններից պարզ դարձավ, որ այս ամենը ոչ թե առանձին ԶԼՄ-ների սխալմունք է, այլ Հայաստանի իշխանությունների կողմից տարիներ առաջ որդեգրած և մինչ օրս շարունակվող քաղաքականություն, այն է՝ Ադրբեջանին բռնակցել Արցախի Հանրապետության օրինական տարածքները:

...Միաժամանակ իշխանությունների կողմից որդեգրած նման քաղաքականությունը իր մեջ պարունակում է բազմաթիվ վտանգներ՝ խաթարելով տարածաշրջանում կայունությունը և Հայաստանի անվտանգությունն ու ապագան:
Կոչ եմ անում ՀՀ գործող նախագահին և իրեն սատարող քաղաքական ուժերին՝
Վերջ դնել Արցախի Հանրապետության տարածքային ամբողջականության և արցախահայության ինքնորոշման իրավունքի ոտնահարմանը: Խստորեն պահպանել միջազգային իրավունքի նորմերը Արցախի՝ որպես երկրորդ հայկական պետության և որպես միջազգային իրավունքի լիիրավ սուբյեկտի նկատմամբ:
Արցախի իշխանություններին ու ժողովրդին կրկին կոչ ենք անում. «Անսասան կանգնեք և պաշտպանեք ազգային-ազատագրական պայքարով ձեռք բերած Ձեր նվաճումները՝ քաջ գիտակցելով, որ Ձեզ սատարում է համայն հայությունը»:
«Հետք»



ՔԱՂԱՔԱԿԱՆ

ՀՀ ՆԱԽԱԳԱՀԸ ՊԱՏԵՐԱ՞ԶՄ Է ՀՐԱՀՐՈՒՄ

«Նոր էջի» հարցազրույցը Արցախի ինքնապաշտպանության ուժերի առաջին հրամանատար ԱՐԿԱԴԻ ԿԱՐԱՊԵՏ-ՅԱՆԻ հետ

- Հետաքրքիր գործընթաց է կատարվում Հայաստանում: Ինչպե՞ս եք բացատրում այն, որ ՀՀ ղեկավարությունը, առանց ժողովրդի կամքն ու ցանկությունը հարցնելու, փորձում է «հայ-թուրքական հարաբերությունները բարելավել», ժողովուրդը հիմնականում դեմ է դրան, սակայն իշխանական ճամբարի մոտերքից փորձում են հակառակն ապացուցել:
- Այստեղ զարմանալու բան չկա. ղեկավարությունն ինչ գործողություն ձեռնարկում է՝ ճիշտ թե սխալ, համակարգը պաշտպանում է նրան: Ամենասխալ գործընթացն անգամ արդարացնում ու ներկայացնում են որպես «ազգի փրկություն» կամ հերոսություն: Նույնը կատարվում է հիմա. ՀՀ ղեկավարությունը փաստորեն դավաճանություն է կատարում, բայց ժողովրդին փորձում են համոզել, որ դա հերոսություն է:

- Իսկ գո՞ւցե մարդը որոշել է հայ ժողովրդի և թուրքերի միջև գոյացած պատնեշը քանդել:
- Թող քանդի, բայց ոչ ազգային ու պետական շահի հաշվին: Եթե ողջ ազգը դա չի ընդունում, չի ցանկանում, իսկ դու վազում ես քեզնից ուժեղի մոտ, թե՝ եկել եմ հաշտվենք, այդտեղ ի՞նչ քաջության կամ հերոսության նշույլ կա: Դա բոլորովին չի տեղավորվում բանականության ու բարոյականության սահմաններում: Դա պարզապես կոչվում է դավաճանություն:
Եթե մի թուրքի վարձեինք որպես մեր դիվանագետ, ապա նա երբեք նման քայլի, նման ստորացման չէր գնա՝ թեկուզ հանուն իր հեղինակության և դիվանագետի իմիջի: Մեզ համար նա ավելի նպաստավոր, այսպես կոչված, արձանագրություններ կկազմեր...

- Իսկ սահմանի բացումն, արդյո՞ք, այն մեծ նպատակն է, որի համար կարելի է սեփական ժողովրդի կամքին դեմ գնալ, չհաշված արդեն ակնհայտորեն երևացող զոհաբերությունները:
- Սահմանի բացումը մեզ ոչ մի լավ բան չի տալիս՝ ո՛չ մշակույթում, ո՛չ բարոյա-հոգեբանական առումով, նույնիսկ տնտեսական օգուտ չկա դրանից: Թուրքը երբ ցանկանա՝ սահմանը փակելու է, բեռները թողնելու է ճանապարհին, վագոնների պարունակությունը սեփականելու է, որ մենք կատարենք իր այս կամ այն ցանկությունը: Մյուս կողմից էլ՝ իսկ ի՞նչ ունենք, որ արտաքին շուկա հանենք: Մեր քարե՞րը պիտի հանենք ու աշխարհին զարմացնենք: Շարունակ մեր խելքից ու ինտելեկտից ենք խոսում: Խելոք ենք՝ զենք արտադրենք, մեր գիտատեխնիկական պոտենցիալը զարգացնենք, մի փոքրիկ ճամպրուկի մեջ դուրս բերենք արտաքին շուկա և միլիարդներ վաստակենք...
Ողջ աշխարը, մեղմ ասած, ինչ զիբիլ ասես, բերել լցրել է մեր շուկան, իսկ մենք ոչինչ չունենք արտահանելու: Սահմանի բացումով մեր խղճուկ տնտեսությունն ավելի է քանդվելու: Առանց սահմանը բացելու թուրքական խոտանով արդեն հեղեղված են Հայաստանն ու Արցախը: Սահմանի բացումից հետո ինչքան էժան զիզիբիզիներ ունեն, բերելու, թափելու են սոցիալապես ողորմելի վիճակում գտնվող մեր ժողովրդի վրա:

- Հայաստանի ղեկավարությունն ասում է, որ իբր թուրքական կողմից ոչ մի նախապայման չկա, այդ թվում՝ Ղարաբաղի հարցում, իսկ թուրքական իշխանությունները մի բերան նախապայմաններով են խոսում, ձեր ասած՝ վնասից բացի մեզ ոչինչ չտվող սահմանի բացումը կապում Արցախի խնդրի հետ...
- Անկախ նրանից, թե ՀՀ կամ Թուրքիայի ղեկավարներն ինչպես են մեկնաբանում ստորագրվելիք փաստաթուղթը, այդ արձանագրությունների ենթատեքստում շոշափվում է թե՛ Արցախի, թե՛ Ցեղասպանության հարցը: Այն դեպքում, երբ ՄԱԿ-ի անդամ երկրների մի ստվար մասը պետություն է դարձել հենց ազգային-ազատագրական շարժման միջոցով, մեր վեհ պայքարը՝ ազգային-ազատագրական պայքարն արձանագրությունների տողատակերին ընկալվում է որպես «օրենքից դուրս» մի բան: Ադրբեջանը թուրքերի աջակցությամբ հեշտ ու հանգիստ կարող է հաշվեհարդար տեսնել մեզ հետ, քանի որ մենք «անօրեն» ենք, իսկ Հայաստանը Թուրքիայի հետ այդ համաձայնագրով պարտավորված է լինելու կանգնել ոչ թե «օրենքից դուրս» Ղարաբաղի, այլ Թուրքիայի կողքին:

- Հայաստանի իշխանությունները կգնա՞ն այդ քայլին:
- Երբ նայում եմ այս ղեկավարությանը, նրա գործելակերպին, մազաչափ կասկած չունեմ, որ նա կռվելու է մեր դեմ: Կամ զորքերն է հանելու, կամ զորքին հրամայելու է մեզ վրա կրակել: Չեչեններից-բանից բերելու են, խառնեն մեր ավազակների հետ, մի բանդա սարքեն և թիկունքից խփեն մեր մեջքին: Կասկած չունեմ, որ այդ քայլին կգնան... Այնպես որ՝ այն, ինչ կատարում է Հայաստանի ղեկավարությունը, մի բառով կոչվում է դավաճանություն:

- ՀՀ նախագահը արդեն հայտարարել է, որ ազատագրված հողերը պիտի հանձնենք, ազերի փախստականները պիտի վերադառնան...
- Ինչ վերաբերում է՝ «Աղդամը մեր հայրենիքը չէ» և նման կարգի հայտարարություններին, ապա այս հողը, ներառյալ ազատագրված հայրենի հողերը, միջազգային բոլոր օրենքներով պատկանում են մեզ: Այս տարածքները երբեք «Ադրբեջան» կոչվող պետության կազմում չեն եղել: Պարզապես մեր ղեկավարների քաջությունը չի հերիքում իրերը կոչել իրենց անուններով: Մի հարցնող լինի. քեզ ո՞վ է ստիպում, ինչո՞ւ ես աշխարհով մեկ դրանք անվանում «գրավյալ տարածքներ», «անվտանգության գոտի»... Ի դեպ, հայրենի հողը, հայրենիքն ինչպե՞ս կարող է անվտանգության գոտի կոչվել: Այդտեղ մեր հայրենակիցները, նրանց պապերն են ծնվել, դարերով ապրել: Մարդկանց ծննդավայրը, հայրենիքը գոտի՞ է... Հետո էլ հայտարարում ես, որ այն պիտի վերադարձնես թշնամուն: Աշխարհը գիտե, որ այն մերն է: Դո՞ւ ես ազատագրել, որ հիմա ուզում ես տալ թշնամուն:
Չեմ կարծում, որ պատերազմում հաղթած ժողովուրդը կարող է այն աստիճանի ոչխարանալ, որ թույլ տա իր երկիրը դնեն վաճառասեղանին: Եթե այս գործընթացը չկանգնեցվի, վերջը համազգային ապստամբություն է լինելու:

- Ու այս ամենը կոչվում է «ֆուտբոլային դիվանագիտություն»: Չնայած իրոք նմանություն կա՝ մեր երկիրը, մեր արժանապատվությունը փորձում են դարձնել ֆուտբոլի գնդակ: Որքան գիտեմ, Սփյուռքում ևս վատ են ընդունում այս ազգակործան գործընթացը:
- Մարդ ինչպե՞ս կարող է մոռանալ իր պապ ու տատերի, իր ծնողների թափած արյունը: Երբ հարազատներիդ, ազգականներիդ սպանողը երբեք չի ապաշխարհում, չի զղջում գործած ոճիրի համար, դու ի՞նչ իրավունքով ես գնում նրա մոտ և ժողովրդիդ անունից բարեկամության ձեռք մեկնում: Իսկ նա ասում է՝ սպանել եմ, լավ եմ արել: Մեր ղեկավարությունը բան է հնարել՝ «ֆուտբոլային դիվանագիտություն»...
Ընդհանրապես, կան բաներ, որ հնարավոր չէ փոխել՝ անկախ գիտատեխնիկական առաջընթացից, մարդկային հարաբերությունները չեն փոփոխվում: Դավաճանությունն ինչ դիմակի տակ թաքցնես, ուզում ես «ֆուտբոլային դիվանագիտություն» անվանիր, ուզում ես՝ մի այլ բան, մնում է դավաճանություն:

- Իսկ եթե ՀՀ ղեկավարը ստորագրի այդ փաստաթուղթը, ի՞նչ է լինելու, ի՞նչ է սպասվում դրանից հետո:
- Հայաստանի ղեկավարությունն այդ փաստաթուղթը ստորագրելով՝ տարածաշրջանում փաստորեն հրահրում է պատերազմ: Այս փաստաթղթով Ղարաբաղը դառնում է «անօրեն», և Ադրբեջանը լրիվ իրավունք ունի «կորսված տարածքները» ետ վերադարձնելու անվան տակ պատերազմ սկսելու Ղարաբաղի դեմ: Հայաստանին այլ բան չի մնում՝ կամ չեզոք դիրք պիտի գրավի, կամ պիտի միանա մեր ընդհանուր թշնամուն՝ իր «բարեկամ» Թուրքիային, որի հետ համաձայնագիր է ստորագրել: Հայաստանցիները եթե փորձեն միանալ և օգնել մեզ, աշխարհը նրանց անվանելու է ագրեսոր... Կարճ ասած՝ ՀՀ նախագահն ամեն կերպ պատերազմ է հրահրում:




ԼԱՎԱԳՈՒՅՆ ՏԱՐԲԵՐԱԿԸ ՀԱՄԱՀԱՅԿԱԿԱՆ ԱԼԻՔԻ ԴՐՍԵՎՈՐՈՒՄՆ Է

«Նոր էջի» հարցազրույցը ՀՅԴ Արցախի ԿԿ ներկայացուցիչ ԴԱՎԻԹ ԻՇԽԱՆՅԱՆԻ հետ

- Հայ-թուրքական հարաբերություններում նոր զարգացումներ են երևակվում, որ առավելապես անընդունելի են հայերիս համար, ՀՅԴ Արցախյան թևն ինչպե՞ս է մոտենում խնդրին:
- Հայաստանի և Թուրքիայի ղեկավարների կողմից օգոստոսի 31-ին ստորագրված փաստաթղթից անմիջապես հետո ոչ միայն ՀՅԴ Արցախի ԿԿ-ն, այլև համայն դաշնակցությունն իր տեսակետն է ներկայացրել հայտարարությամբ, որտեղ ևս մի անգամ շեշտել է, որ Հայաստանի արտաքին քաղաքականությունը շեղվել է ուղեգծից, որի հետևանքով ստորադասվում են մեր ազգային շահերը: Դաշնակցությունն իր գործողություններով փորձում է ստեղծել ընդհանուր մթնոլորտ, ընդհանուր ալիք այս գործընթացը որևէ ձևով կանխելու կամ արձանագրություններում համապատասխան փոփոխություններ մտցնելու համար: Չնայած Հայաստանի արտգործնախարարությունը ներկայացնում է, որ նախաստորագրված փաստաթղթերում նախապայմաններ չկան, իրականում այնտեղ առկա են հողային պահանջատեր լինելուց ու Ցեղասպանության ճանաչման գործընթացից հրաժարվելու, ինչպես նաև Ղարաբաղի հիմնահարցի հետ առնչվող խնդիրները:

- ՀՀ նախագահն, այնուամենայնիվ, ստորագրելո՞ւ է մի փաստաթուղթ, որին, ըստ իս, միանշանակ դեմ է համայն հայությունը:
- Իմ համոզմամբ, հայկական կողմը ոչ միայն ստորագրելու, այլև խորհրդարանում վավերացնելու է այդ փաստաթուղթը, որը մեզ կդնի բավականին ծանր կացության մեջ: Նախ՝ Հայաստանի Հանրապետությանը՝ Թուրքիայի հետ և միջազգային հարաբերություններում, երկրորդ՝ ՀՀ-ն, Արցախը և ողջ հայ ժողովուրդը կհայտնվեն կրկնակի ծանր կացության մեջ՝ կապված ղարաբաղյան հիմնախնդրի հետ:
Ակնհայտ երևում է, որ փաստաթղթի ստորագրումից հետո Արցախի հարցում նոր մոտեցումներ երևան կգան: Չի բացառվում, որ Թուրքիան ևս դերակատարություն ունենա այդ գործընթացում, որովհետև փաստաթղթի նախաստորագրումից հետո նա արդեն դարձել է գործոն տարածաշրջանում, իսկ հայկական կողմի համար տարածաշրջանի հիմնական հարցերից մեկը Ղարաբաղի հիմնախնդիրն է:

- Չե՞ք կարծում, որ փաստորեն Երևանն է իր «ֆուտբոլային դիվանագիտությամբ» Թուրքիային դարձրել գործոն տարածաշրջանում:
- Իհարկե, դա այդպես է: Ակնհայտ է, որ արտաքին միջամտությունն առկա է, նաև այն, թե դա որտեղից, ում կողմից էր թելադրված: Թուրքիան արդեն դարձել է ոչ միայն գործոն, այլև փորձում է դառնալ գործուն դերակատար: Այս գործընթացից հետ դառնալու համար հայկական կողմից բավականին մեծ ջանքեր են պահանջվում: Լավագույն տարբերակը համահայկական ալիքի դրսևորումն է:
Չնայած ՀՀ հանրային լրատվամիջոցները փորձում են իրականությունն այլ կերպ ներկայացնել, ակնհայտ մեծ դժգոհություն կա թե՛ Հայաստանում, թե՛ սփյուռքում: Չնայած ղարաբաղյան որոշ շրջանակներում ներկայացնում են իրենց վստահությունը ՀՀ ղեկավարին, Արցախում ևս կա մեծ դժգոհություն: Մեր կողմից թեկուզ լրագրողների մակարդակով արված հարցումները ցույց են տալիս, որ Արցախն ամբողջությամբ դեմ է այդ գրծընթացին: Դա չի շեշտվում, բայց այն ակնհայտ է:
- Շատերն են ահազանգում, որ Հայաստանի ղեկավարությունը եթե սկզբում Արցախի հարցն էր դրել զոհասեղանին, ապա այսօր վտանգել է նաև Հայաստանի ու հայ ժողովրդի ապագան: Ինչո՞ւ է այս ամենն արվում:
- Չեմ կարող ասել, թե ինչի համար է արվում այս ամենը, բայց կցանկանայի անդրադառնալ հետևանքներին, որը կամ չի հաշվարկվել, կամ սխալ է հաշվարկվել: Նախ՝ չպիտի մոռանանք, թե ինչու և ինչ պայմաններում է փակվել սահմանը: Այն կապված էր ղարաբաղա-ադրբեջանական պատերազմի հետ: Մեզ համար ռազմադաշտում թե դիվանագիտական դաշտում կար միայն մեկ՝ հայ-ադրբեջանական ճակատ: Սահմանի բացումը մեզ գոտեմարտի մեջ է մտցնելու նաև Թուրքիայի հետ: Հայաստանը ստիպված է լինելու պայքարելու երկու ճակատում: Իսկ երկու ճակատում միաժամանակ գործելը սխալ ռազմավարություն է:

- Անդրադառնանք ղարաբաղյան հիմնախնդրին: Արդեն երկու տասնամյակ է ունենք անկախ պետություն՝ պետական բոլոր ատրիբուտներով, ունենք մեր Սահմանադրությունը, բայց մեր ճակատագիրը որոշում է Հայաստանի ղեկավարը: Այն դեպքում, երբ Հայաստանի այսօր միջազգայնորեն ճանաչված սահմաններում դե ֆակտո Ղարաբաղը չկա, ՀՀ-ի նախագահը որոշում է ոչ միայն Հայաստանի, այլև Ղարաբաղի ճակատագիրը, իրեն իրավունք վերապահում որոշելու ազատագրված հողերը տալու-չտալու հարցը: Այստեղ որևէ տրամաբանություն կա՞:
- Կարծում եմ՝ նախ պիտի վերականգնվի Արցախի կարգավիճակը բանակցային գործընթացում: Այդ մասին այստեղ արտահայտվեցին նաև համանախագահները: Ղարաբաղը պիտի լիարժեք կողմ դառնա, որովհետև ունի իր ճակատագիրը տնօրինելու, իր ճակատագրին տեր կանգնելու բոլոր հնարավորությունները:
Մի կարևոր հանգամանք ևս. հնարավոր է Ադրբեջանը պատրաստակամություն և հնարավորություն ունենա բոլոր տարածքներում վերաբնակեցման քաղաքականություն իրականացնելու: Մի հանգամանք, որին պիտի լուրջ ուշադրություն դարձնել:
Վերաբնակեցման նպատակաուղղված քաղաքականության դեպքում մենք կարող ենք բանակցային գործընթացում մեր ձեռքում հաղթաթուղթ ունենալ:

- Իսկ մեր իշխանություններն ինչպե՞ս են մոտենում Ղարաբաղի վերաբերյալ զարգացումներին: Հարցն ուղղում եմ ձեզ, որովհետև եթե Հայաստանում ՀՅԴ-ն դուրս է եկել կոալիցիայից և գործում է ընդդիմադիր դաշտում, Արցախում դաշնակցությունը իշխանության մաս է կազմում:
- Այսօր իշխանության մեջ մենք ունենք մեր տեղը: Այն ամրագրված չէ կոալիցիոն որևէ համաձայնագրով: Հնարավոր է որոշակի տարաձայնություններ ունենք իշխանությունների հետ՝ ներքաղաքական տարբեր հարցերում, սակայն ԼՂՀ ղեկավարության գործունեությունը արտաքին քաղաքական ոլորտում լիովին համահունչ է մեր դիրքորոշմանը: Սա միանշանակ է: Այսօրվա դրությամբ Արցախի իշխանությունները, սա ասում եմ ամենայն վստահությամբ, Արցախի հիմնահարցում չեն շեղվել իրենց դիրքորոշումից:

- Ենթադրենք, ՀՀ նախագահը Թուրքիայի հետ ստորագրում է վերոհիշյալ փաստաթուղթը, այնուհետև Ալիև կրտսերի հետ նմանատիպ խայտառակ մի փաստաթուղթ ստորագրում Արցախի վերաբերյալ: Որո՞նք են Ղարաբաղի հետագա քայլերը, ի՞նչ պիտի անենք:
- Հուսով եմ, որ որևէ մեկն իրեն իրավունք չպիտի վերապահի Արցախի անունից նման փաստաթուղթ ստորագրելու: Արցախը ոչ մեկին չի լիազորել դա: Բայց եթե նման փաստաթուղթ ստորագրվի կամ նախաստորագրվի, ոչ միայն Արցախը, այլև ողջ հայ ժողովուրդը պիտի բռունցքված հանդես գա ի պաշտպանություն Արցախի և ազգային շահի...
Եթե հայ-թուրքական հարաբերությունների ոլորտում նման փաստաթղթի նախաստորագրումից հետո կա հանրության որոշակի անտարբերություն, հատկապես Հայաստանում, ապա չեմ կարծում, թե նույնը կլինի Ղարաբաղի հարցում...




ՆԱՄԱԿ ՍԵՐԺ ՍԱՐԳՍՅԱՆԻՆ

...Ինչո՞ւ եք ամբողջ ազգին դարձրել Ձեր հորինած հնարամտության՝ «Ֆուտբոլային դիվանագիտության» պատանդը: Ո՞վ է Ձեզ իրավունք տվել միանձնյա, առանց համայն հայության հավանության, առանձնապես պահանջատեր սփյուռքի համաձայնությունն ունենալու, մեր դարավոր թշնամու հետ հանուն սահմանի բացման՝ ողջ ազգին թուրքի առաջ ծնկի բերել. Դուք ապտակեցիք այն մարդկանց դեմքին, ովքեր անշահախնդիր իրենց կյանքը նվիրել են Հայոց մեծ եղեռնի միջազգային ճանաչմանն ու դատապարտմանը, որից մեկն էլ տողերիս հեղինակն է:

Ձեր թեթև ձեռքով շատ հեշտ ու հանգիստ ջուրը գցեցիք նրանց գործադրած ջանքերը, լոբբիստական աշխատանքներն ու ահռելի գումարները, որ տրամադրվել էին հաղթանակի հասնելու երազանքով...
Ազգիս այս ճակատագրական պահին մեր մտավորականներին, Հայաստանյան ռազմավարական կենտրոնների քաղաքագետներին անհասանելի է շփումը ժողովրդի հետ հեռուստացույցով. զարմանալիորեն հեռուստաալիքներով միայն շահի համար ազգին ծախող բիզնեսմեններն են էկրանը հեղեղել ու բարբաջում են, որ իրենք ավելի կհարստանան... Բայց դիվանագիտական ձախողումների գլխավոր մեղավորը վաղը Դուք եք ճանաչվելու ու Ձեր ճակատին է դաջվելու դավաճանի խարանը. սերունդները անեծքով են հիշելու Ձեր անունը. այս է դառը իրականությունը:
Առաջին հայ ղեկավարն եք, որ ծնկում է թուրքի առաջ մի փոր հացի՝ սահմանի բացման համար, որի հետևանքներն, օգուտներն ու վնասներն անգամ նժարի վրա չեք դրել, բայց խաղասեղանին եք դրել մեր հազարամյա պատմական տարածքները և արդեն խաղը տանուլ եք տվել...
Ես, որ միշտ քննադատել եմ երկիրը ցնցումների մեջ պահող ընդդիմության հանրահավաքները, քննադատական հոդվածներով հանդես եկել, բայց այսօր այս ճակատագրական պահը հաղթահարելու համար համազգային ընդվզման կոչ եմ անում. միայն այդ դեպքում կկարողանանք փրկել մեր պահանջատիրության իրավունքը, ինքնասիրությունն ու արժանապատվությունը…

ՍՈՆԱ ԱՐՇՈՒՆԵՑԻ
Բրյուսել, գրող-հրապարակախոս,
«Հայ դատի» պաշտպան Hetq.am
(Տպագրվում է կրճատումներով)




ՄԻԱՆՇԱՆԱԿ՝ Ո՛Չ

Ես 18 տարեկան եմ: Ծնվել եմ պատերազմի տարիներին: Ծնողներս, տատիկ-պապիկներս միշտ պատմում էին ինձ հայ-ադրբեջանական պատերազմի մասին: Քանի՜-քանի քեռի, հորեղբայր կարող էինք ունենալ մենք, բայց չունենք, որովհետև զոհվել են մեր երկիրը պաշտպանելիս, մեր հողերն ազատագրելիս: Զոհվել են թուրք-ազերիների արյունոտ ձեռքով: Նրանցից շատերն իմ տարիքին էին կամ նույնիսկ ավելի փոքր էին: Ամեն անգամ նայելով հորս վիրավոր ձեռքին, ավելի ու ավելի եմ ատում թուրքին:
Եթե մենք թշնամուն վերադարձնենք մեր ազատագրված հողերը, կրկին կհայտնվենք այն նույն ճահճում, նույն անդունդի եզրին, որտեղից հազարավոր մեր հայրենակիցների կյանքի և արյան գնով դուրս ենք եկել: Նրանք մի գիշերվա մեջ կկրկնեն 1915 թիվը:
Քանի՜-քանի մայրեր են կորցրել իրենց զավակներին, հարսեր՝ իրենց ամուսիններին, եղբայրներին: Ի՞նչ պատասխան պիտի տանք մենք այդ մարդկանց, համաձայնվելով հետ տալ նրանց զավակների, ամուսինների ու եղբայրների կյանքի գնով ազատագրված հողերը: Ինչպե՞ս թողնենք թուրքը կոխկրտի այն հողը, որը հայ ազատամարտիկների արյունով է շաղախված:

Բարեբախտաբար, ես թուրք չեմ տեսել, բայց իմ հարազատների պատմածներից ու մեր ժողովրդի պատմությունից գիտեմ, թե ինչ չարիք է դա: Թուրքը միշտ եղել է ու կմնա բարբարոս, նա չի կարող խաղաղ ճանապարհով հարց լուծել, նա միայն զենքով է ընդունակ գործել: Չմոռանանք պատմության զգաստացնող դասերը:
ԱՆՈՒՇ ՀԱԿՈԲՋԱՆՅԱՆ
ուսանողուհի



ԵՍ ԱՍՈՒՄ ԵՄ ՁԵԶ՝ ԴՈՒՔ ՈՉԻՆՉ ՉԵՔ ՀԱՆՁՆԵԼՈՒ

Ես բնակվում եմ Քարվաճառի շրջանի Վերինշեն համայնքում արդեն ութ տարի: Երբ 2001 թ. նոյեմբերին մենք փոխադրվել էինք այստեղ մշտական բնակության, մենք բախվեցինք բազում դժվարությունների: Այդ դժվարություններից շատերը կարող էին նաև չլինել, սակայն մեր ընտանիքն արժանապատվորեն հաղթահարել էր դրանք, և այսօր ես իմ կյանքն առանց Քարվաճառի պարզապես չեմ պատկերացնում:
Այս տարածքը մեզ դիմավորեց խիստ աշունով և ցրտաշունչ ձմեռով, որը մեզ անտանելի էր թվացել: Մենք պատրաստ չէինք այն ձմռանը ո՛չ հոգեբանորեն և ո՛չ էլ նյութապես: Չկար էլեկտրականություն, հեռախոսակապ, գրեթե բացակայում էր ուղևորատար հաղորդակցությունը...


Այս տարածքը մեզ դիմավորեց խիստ աշունով և ցրտաշունչ ձմեռով, որը մեզ անտանելի էր թվացել: Մենք պատրաստ չէինք այն ձմռանը ո՛չ հոգեբանորեն և ո՛չ էլ նյութապես: Չկար էլեկտրականություն, հեռախոսակապ, գրեթե բացակայում էր ուղևորատար հաղորդակցությունը... Ամենամոտիկ խանութը գտնվում էր մեր տնից 10 կմ հեռու: Թե ինչպիսի գներով էին այնտեղ ապրանք վաճառում՝ ես խոնարհաբար կլռեմ:
Բարեբախտաբար, այսօր դրանք այլևս հեռավոր և հաճախ անիրական թվացող հիշողություններն են: Անցան տարիներ: Մենք ունեցանք դպրոց, էլեկտրականություն, բջջային հեռախոսակապ: Տրանսպորտի հարցը դեռևս շատ լուրջ է, սակայն ամեն պարագայում ավելի լավ է, քան նախկինում: Այստեղ ծնվում էին երեխաներ՝ երկհարյուրամյա ընդմիջումից հետո այս հողի առաջին հայ երեխաները, որոնց ծննդյան վկայականներում որպես ծննդավայր նշվում էր Քարվաճառը:

Ամեն տարի տների ու գոմերի պատերից, փողոցների սալահատակից վերաբնակները դուրս էին հանում խաչքարեր ու տապանաքարեր՝ Հայոց միջնադարյան վիմագրերով: Դրանցից շատերը տառացիորեն ստիպված էինք հավաքել մասունք առ մասունք՝ սրբելով հարյուրամյա թրիքի պղծությունից...

Ունեցել ենք նաև կորուստներ. կենաց դառն օրենքի բերմամբ մարդիկ մահանում էին: Մահացածներից մեկը նաև իմ հայրիկն էր՝ բանասեր և բանաստեղծ, զինվորական և պարզապես ողջ կյանքով հայրենի հողին անսահմանորեն նվիրված մարդ: Նա ծնվել էր Ալավերդուն հարակից Ակոռի գյուղում, որտեղ թաղված էին նրա ծնողները: Ակոռու գերեզմանատանը հանգչում էր նրա ողջ գերդաստանը: Մեր ազգականներն այսօր էլ նախատում են մեզ, որ մենք նրան հանձնեցինք «անհայտ քաղաքական ապագայով» մի հողին, սակայն այս բառերն ինձ համար խորապես վիրավորական են:
Այս հողի վերածնունդը դարձել է իմ կյանքի իմաստը, որի զոհասեղանին ես կարողացել եմ ընծայել ընդամենը դպրոցում իմ ուսուցչությունը, իմ քրտինքն, իսկ երբեմն էլ արցունքս: Իմ քույրերն ընտանիք կազմեցին այս հողում և նվիրեցին նրան իրենց անդրանիկ զավակներին…

Մեր զինվորների արյունը և նորածին հայ մանուկների ճիչն ազատագրված եզերքում վերադարձրին մեզ ցեղասպանությամբ և հազարամյա սփռմամբ ոտնահարված պատիվն ու իրավունքը՝ քայլելու ազատարարի հպարտությամբ: Ինձ՝ որպես կնոջը, ավելի հեշտ է հասկանալ և զգալ, թե որչափ մեծ է այդ պարգևը՝ լինել քույր կամ կին անհավասար մարտում թշնամուն հաղթած հայ տղամարդու և կյանք պարգևել նրա երեխաներին:
Արդյո՞ք այսօրվա հայ կանանցից շատերը երբևէ մտածել են, թե ով է փրկել նրանց անպատվությունից բառիս փոխաբերական և ուղիղ իմաստով: Աշխարհը նույն է մնացել, թուրքերը՝ նույնպես: Խաղաղությունը և Հայաստանի վերածնունդը հնարավոր են միայն եթե մեր երկրի դարպասներն աննկունորեն կնքված լինեն հայ տղամարդկանց զենքով…
Ցավոք, վերջին շրջանում Երևանում տեղի ունեցողն ինձ, մեղմ ասած, շատ է վրդովեցնում: Այդ անհույս պարտվողականությունը՝ թշնամուն մահացու զիջումներ կատարելու միջոցով խաղաղություն և բարօրություն գնելու անհեթեթ երազանքը պարզապես նողկալի է:

Զարմանալ կարելի է, թե ինչպես հասարակության և ղեկավարության մեծ մասը կարող է այդչափ կուրացած և իրականությունից կտրված լինի: Արդյո՞ք դուք այնքան միամիտ եք, որպեսզի հավատաք միջազգային հորջորջվող երաշխիքներին: Արդյո՞ք դուք մինչև հիմա չեք գիտակցել, որ մեր տների անդորրը և ձեր պալատների ճոխությունն ուղղակիորեն կապված է Մռավի լեռնաշղթայի հավերժ սառնամանիքների և կուր-արաքսյան դաշտավայրի խեղդող ավազի մեջ մեր զինվորների պաշտպանած դիրքերից:
Դուք չգիտե՞ք, որ այն օրը, երբ մեր զինվորը կլքի այդ դիրքերը, մենք կկորցնենք տասնյակ հազարավոր մեր հայրենակիցների զրկանքների և նահատակության գնով վաստակած խաղաղությունը, և Հայստանը կրկին կգահավիժի արյան հեղեղի մեջ:

Ձեզ այնքան շա՞տ է կուրացրել աշխարհի հզորների նստավայրերի արտաքին ճոխությունը, դուք այդչափ մոլեգնաբա՞ր եք բաղձացել նոբելյան և այլ մրցանակների, ոսկու և ձեզ խոստացված հետհակամարտային ներդրումների, որ վճռել եք դավաճանել և վաճառքի հանել մեր վերջին և սրբազբնագույն ժառանգությունը՝ Հայրենիքը:
Դուք առանց այդ էլ քամել եք մեր երկրից ամեն հնարավոր բան, ապաշնորհաբար վատնել, մսխել և ծախել եք նրա ողջ հարստությունը, իսկ այժմ որոշել եք հանուն ձեր մանր առևտրական շահի պարզունակ հաշվարկով սակարկման առարկա դարձնել նաև ցեղասպանության զոհերի հիշատա՞կը:

Ես հասկանում եմ, որ գրեթե բոլորդ շատ հեռավոր պատկերացում ունեք պատվի, բարոյականության և երկրի հանդեպ պատասխանատվության մասին: Դա հավասարապես վերաբերվում է թե՛ իշխանական ճամբարին և թե՛ այսպես կոչված ընդդիմության պարագլուխներին, որոնք միևնույն տեսակի չարիք են:
Անիմաստ է դիմել ձեր խղճին և անցողիկ հարստությունների տակ թաղված արժանապատվությանը: Սակայն եթե դուք կարծում եք, որ մենք կենթարկվենք, ապա չարաչար սխալվում եք: Մենք չենք ճանաչի ո՛չ ձեր ստորագրած արձանագրությունները, ո՛չ էլ մեր տների հանձնումը, մեր սրբավայրերի, գերեզմանների և ազատարար արյունը սրբապղծող «Մադրիդյան սկզբունքները»:
Հիշե՛ք դա, երբ գնում եք խոսելու կամ անարժեք թղթիկներ ստորագրելու մեր երկրի անունից: Հիշե՛ք, որ աշխարհիս հզորների րոպեական գովասանքին և ձեր խեղկատակ «քաղաքագետների», «վերլուծաբան-թուրքագետների» և «հակամարտաբանների» ծափահարություններին հաջորդելու է սերունդների անեծքը…

Այս է ձեր դատավճիռը:
Ուստի ես Արցախի բոլոր կանանց և ազատագրված տարածքների բոլոր բնակիչների անունից, որպես կին տկար, բայց և ոգով զորեղ լինելով, ասում եմ ձեզ - դուք ոչինչ չեք հանձնելու, իսկ ձեր առևտրաբարո «արձանագրությունները» և «Մադրիդյան սկզբունքները» կմնան ձեր անզորության և ոգեղեն կուրության թղթե վկայությունը:
Հայոց Հայրենիքի միասնությունը պետք է վերականգնվի: Ոչ մի թիզ հող թշնամուն չի հանձնվելու:

ԽԱՆԴՈՒԹ ԱՎԵՏՅԱՆ
Գ. Վերինշեն, Քարվաճառ Hetq.am