Սուրեն Բայրամյանը Կահիրեից է (Եգիպտոս): Արհեստով ատամնաբույժ է, միաժամանակ տեղի «Հուսաբեր» օրաթերթի խմբագիրն է: Թերթը հիմնվել է 1913 թ. և առայսօր լույս է տեսնում չորս էջերով՝ ամբողջովին հայերեն: Հիմնականում տպագրում են հայաստանյան, եգիպտական և սփյուռքահայ կյանքի մասին: Անդրադառնում են նաև մարզական նորություններին, տպագրում գրական ստեղծագործություններ:

Էդուարդ Այվազյանը (Վրաստան) տասնվեց տարեկանից երիտասարդական միության ղեկավարի պաշտոնն էր զբաղեցնում: Հետո ընկերներով հիմնադրել են Ախալցխայի հայկական երիտասարդական կենտրոնը, որտեղ զբաղվում են կրթամշակութային գործունեությամբ և քաղաքականությամբ, հատկապես Ջավախքի հայերի իրավունքների պաշտպանությամբ: Էդուարդը 2007 թ. հիմնել է Akhaltskha.net կայքէջը:

Ավետիս Մովսեսյանը (Եգիպտոս) «Ջահակիր» երկշաբաթաթերթի խմբագիրն է: Թերթը հիմնադրվել է 1948 թվականին: Այն սկզբում ղեկավարում էին հնչակյանները:

- Ինչո՞վ է շնչում հայկական համայնքը:

Ս. ԲԱՅՐԱՄՅԱՆ - Ունենք ազգային երկու վարժարան, որոնցից Նուբարյան ազգային վարժարանը կառուցվել է 1924 թվականին: Կահիրեում կան նաև մարզական միություններ, մշակութային կազմակերպություններ: Լույս են տեսնում «Հուսաբեր» և «Արև» օրաթերթերը, «Ջահակիր» շաբաթաթերթը: Գործում են մանկապատանեկան «Սարդարապատ» պարախումբը, ինչպես նաև «Ծաղկաստան» և սուրբ Գրիգոր եկեղեցուն պատկանող մանկապատանեկան երգչախմբերը: 1950 թվականից գործում է հայկական ռադիոժամ, որն իմ տիկինն է ներկայացնում: Սկզբնական շրջանում 15 րոպե, հետո կես ժամ, իսկ 1977 թվից օրական մեկ ժամ տևողությամբ հայկական հաղորդում է հեռարձակվում:

Է. ԱՅՎԱԶՅԱՆ - Ասօր Ախալքալաք և Բոգդանովկա քաղաքներում վրացիների հազվադեպ կհանդիպեք: Եթե լինեք այդ քաղաքներում, ձեզ կթվա, թե գտվում եք Հայաստանում: Բոլորը խոսում են հայերեն, շատերն անգամ վրացերենին չեն տիրապետում: Հայկական դպրոցները շատ են, հայկական եկեղեցի էլ ունենք: Սակյան, հարկ է նշել, որ անվտանգությունը շատ ուժեղ հետևում է, գրեթե ամենքին հետևում են: Ու եթե մենք մի սուղ հայտարարություն անենք, ապա միանգամից կարող են ձերբակալել կամ մի բան սարքել մեր գլխին:
Մեր հիմնադրած Ախալցխայի հայկական երիտասարդական կենտրոնը 2008 թվականին Վրաստանի ազգային անվտանգությունը շրջափակման մեջ է վերցրել, իսկ ակտիվիստներին ձերբակալել: Ջավախքից այժմ լրատվություն դուրս չի գալիս: Բոլորը վախենում են, ճնշված են, իսկ հայ լրագրողների համաժողովին մասնակցելու մեր նպատակն է, որ ավելի շատ ծանոթներ ձեռք բերենք, որպեսզի մեր անվտանգությունը ինչ-որ չափով պաշտպանեն: Դե, մի քիչ ուրիշ է, երբ լրագրողի են ձերբակալում, ոչ թե հասարակական գործչի: Այսինքն՝ հասարակական գործիչ ենք, բայց նույն ժամանակ նաև լրագրողներ, որը խիստ անհրաժեշտություն է:

- Ասիմիլիացիայի վտանգ ունի համայնքը:

Ա. ՄՈՎՍԵՍՅԱՆ - Ձուլման պարտավորված պիտի ենթարկվինք, որովհետև վերջին տասը տարիներու ընթացքում հատուկենտ սկսած են խառը ամուսնությունները, որոնք մտահոգիչ են գաղութի համար: Մեծամասամբ ամուսնանում են ղպտիներու (արաբ քրիստոնյաների) հետ:

- Հայ երիտասարդությունն ինչո՞վ է զբաղվում: Արտագաղթ նկատվո՞ւմ է ձեզ մոտ:
Ս. ԲԱՅՐԱՄՅԱՆ - Արտագաղթը վերջին տարիներին դադարել է: 1950 թվականի 45 հազար հայերից գաղութում մնացել են ընդամենը հինգ հազար հոգի: Երիտասարդությունը մեծամասամբ խոսում է հայերեն, ազատ ժամերին էլ հավաքվում են հայկական ակումբներում:

Է. ԱՅՎԱԶՅԱՆ - Հայ երիտասարդության մի մասը մեկնում է Երևան՝ սովորելու, և շատ քչերն են վերադառնում: Մյուսները փորձում են գործ գտնել, որ ինչ-որ չափով ապրեն ու գոյատևեն: Հայերից մեծ պաշտոններ գրեթե ոչ ոք չի զբաղեցնում:

- Առաջին անգա՞մ եք Արցախում: Եթե ոչ, ապա ի՞նչ փոփոխություններ եք նկատել:
Ս. ԲԱՅՐԱՄՅԱՆ - Ես առաջին անգամ եմ Արցախում: Մեծ ուրախություն և հոգեկան հուզումնախառն ապրումներով եմ լցված:

Է. ԱՅՎԱԶՅԱՆ - Վերջին անգամ Արցախում եղել եմ 2004-ին: Փոփոխությունները շատ-շատ են: Անգամ ժողովրդի հոգեբանության մեջ էլ են տեղի ունեցել փոփոխություններ: Շատ հատկանիշներով օրինակելի է... Անգամ Հայաստանի Հանրապետությունում նման անկախ օդ, կարելի է ասել, չէի շնչել: Ժողովրդի մտածելակերպը շատ ազգային է, ավելի ուժեղ, պինդ եք կանգնած հայրենի հողի վրա:

Ա. ՄՈՎՍԵՍՅԱՆ - Ես առաջին անգամ եմ Արցախում: Շատ լավ տպավորություններ ունեմ: Ասես Հայաստան եկած ես, ոչ մի տարբերություն:

- Ի՞նչ կմաղթեք արցախցիներին և Արցախին:

Է. ԱՅՎԱԶՅԱՆ - Մնան ինչպես որ կան և ավելի ու ավելի ամրանան, քանի որ միշտ պետք է կատարելագործվել: Ինչպես նաև Ձեր գլխավերևում միշտ խաղաղության աղավնիներ թող թևածեն:

Ա. ՄՈՎՍԵՍՅԱՆ - Ես էլ կցանկանամ, որ Արցախը, որպես հիմնական հակամարտող կողմերից մեկը, մասնակցի Ադրբեջանի հետ բանակցություններուն:

Ս. ԲԱՅՐԱՄՅԱՆ - Ի՞նչ մաղթեմ… Կարծում եմ, բառերս չեն հերիքի… Մեր մաղթանքն է, որ առաջին հերթին Արցախում խաղաղություն տիրի, Արցախը ճանաչվի անկախ և լիիրավ հանրապետություն: Իսկ ժողովրդի կյանքը բոլոր «բանաձևերում» բարգավաճի:

ԱՆԻ ՍԱՎԱԴՅԱՆ
ԱրՊՀ, լրագր. 4-րդ կուրս